Türkiye’deki Şirket Türleri
Şirket kurmaya karar verdiniz.
Peki, Türkiye’deki Şirket Türleri nden hangisini kuracaksınız?
✅ Anonim Şirketi (A.Ş.)
✅ Limited Şirketi (LTD. ŞTİ.)
✅ Kollektif Şirket
✅ Şahıs Şirketi (Komandit Şirket)
✅ Kooperatif
Türkiye’deki şirket türleri ve işleyiş tarzlarıyla ilgili bilgileri aşağıdaki yazımızda bulacaksınız.
Unutulmaması gereken; size uygun şirket türünü doğru şekilde belirlemek. Bu konuda doğru bir mali müşavir seçimi çok önemlidir. Mali müşavirin yönlendirmeleri ve tavsiyeleri her zaman dikkate alınmalıdır. Şimdi, Türkiye’deki Şirket Türleri ni yakından tanıyalım.
Şirket Türleri, Anonim, Limited
ANONİM ŞİRKET
Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan bir şirket türüdür. Anonim Şirketleri borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirket türüdür.
- PAY SAHİBİ SAYISI BİRDEN FAZLA ANONİM ŞİRKET
- TEK PAY SAHİPLİ ANONİM ŞİRKET
LİMİTED ŞİRKET
Bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan, esas sermayesi belirli olan ve bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşan şirkettir.
- ORTAK SAYISI BİRDEN FAZLA LİMİTED ŞİRKET
- TEK ORTAKLI LİMİTED ŞİRKET
Kollektif Şirketi
Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.
- KOLLEKTİF ŞİRKET
Şahıs Şirketi
Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirkettir.
- KOMANDİT ŞİRKET
- SERMAYESİ PAYLARA BÖLÜNMÜŞ KOMONDİT ŞİRKET
Kooperatif Birlik
Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklardır.
- KOOPARATİFLER BİRLİĞİ
- MERKEZ BİRLİĞİ
- ISLAH AMAÇLI YETİŞTİRİCİ BİRLİĞİ
Türkiye’deki Şirket Türlerinin Tercih Edilme Oranları
Anonim şirket, limited şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket sermaye şirketleridir. Sermaye şirketlerinde ortaklar yalnızca taahhüt etmiş oldukları sermaye ile şirkete karşı sorumludur.
Adi komandit şirket ve kollektif şirket ise şahıs şirketleridir. Şahıs şirketlerinde ortakların şirket borçlarından ikinci dereceden ve sınırsız sorumluluğu esası geçerlidir.
Bu şirketlerin kuruluşu, temel özellikleri ve işleyişleri 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir.
Kooperatifler hakkında öncelikle 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu uygulanmaktadır.
Anonim şirket ve limited şirket Türkiye’deki Şirket Türleri içerisinde en popüler şirketlerdir. Yaklaşık olarak tüm şirketlerin %78’si limited şirket iken, %13’ü anonim şirket, % 4’ü kooperatiftir. Kollektif ve komandit şirketlerin toplamı ise yaklaşık %5 civarındadır.
ANONİM ŞİRKETİ – A.Ş.
✅ Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından yalnızca malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir.
✅ 2024 yılı için asgari sermaye tutarı 250.000 Türk Lirasıdır. (Kayıtlı sermaye sistemini kabul eden halka açık olmayan anonim şirketler açısından başlangıç sermayesi ise en az 500.000 Türk Lirası olabilir.) Nakdi olarak taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az dörtte birinin tescilden önce ödenmesi zorunludur. Geri kalan miktar şirketin tescilini izleyen 24 ay içerisinde ödenir. Ödeme takvimi şirket esas sözleşmesinde düzenlenebileceği gibi, yönetim kurulunca da belirlenebilir.
✅ Anonim şirketler, kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir.
✅ Kural olarak, payların devri için genel kurul onayına ihtiyaç yoktur.
✅ Pay sahipleri serbestçe ellerindeki payları başkalarına devredebilirler. Anonim şirketler payları temsil etmek amacıyla nama yazılı ve hamiline yazılı pay senedi çıkarabilirler. Ayrıca tahvil ve benzeri borçlanma araçları da ihraç edebilirler. Tek pay sahipli anonim şirket kurulabilir. Gerçek ve tüzel kişiler pay sahibi olabilir. Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile şirkete karşı sorumludur.
✅ Anonim şirketin, yazılı ve merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil edilen bir esas sözleşmesi bulunur.
✅Anonim şirketler payları halka arz olunabilen ve payları borsada işlem görebilen tek şirket türüdür.
✅ Belirli faaliyet konularını yürüten anonim şirketler ile bilanço aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı, çalışan sayısına göre belirlenen ölçütlerin eşik değerlerini aşan anonim şirketler bağımsız denetime tabidir.
Anonim Şirketlerinde İki Organ Vardır
Genel Kurul
Kural olarak tüm pay sahiplerinin temsil edildiği, şirkete dair önemli bazı kararları almaya (örn; esas sözleşmenin değiştirilmesi, yönetim kurulunun seçilmesi, denetçinin seçilmesi, feshi, vb.) münhasıran yetkili olan organdır
Yönetim Kurulu
Temel olarak şirketin yönetimi ve temsili ile görevli olan organdır. Yönetim kurulunun tek üyeden oluşması mümkündür. Yönetim kurulu üyelerinin Türk vatandaşı olması ve Türkiye’de yerleşik olma şartı bulunmamaktadır.
BAZI ANONİM ŞİRKETLERİN KURULUŞU VE ESAS SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
TİCARET BAKANLIĞI’NIN İZNİNE TABİDİR
Bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, varlık yönetim şirketleri, sigorta şirketleri, anonim şirket şeklinde kurulan holdingler, döviz büfesi işleten şirketler, umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, ürün ihtisas borsası şirketleri, bağımsız denetim şirketleri, gözetim şirketleri, teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi şirketler, serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketler.
Anonim Şirketlerinin Diğer Ülkelerdeki İsimleri
Limited Şirketi – LTD. ŞTİ.
✅ Limited şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından yalnızca malvarlığıyla sorumlu olan şirkettir
✅ Tek ortaklı limited şirket kurulabilir. Ortakların sayısı elliyi aşamaz. Limited şirket ortakları gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir.
✅ Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Ortaklar şirketten tahsil edilemeyen kamu borçlarından dolayı sermaye payları oranında sorumludur.
✅ Limited şirketin esas sermayesi en az 10.000 Türk Lirasıdır. Nakdi olarak getirilen sermayenin tamamının şirketin tescilinden sonraki 24 ay içinde ödenmesi mümkündür. Ödeme takvimi şirket sözleşmesinde düzenlenebileceği gibi, müdürler tarafından da belirlenebilir.
✅ Limited şirketin, yazılı ve merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil edilen bir şirket sözleşmesi bulunur.
✅ Limited şirketlerde hamiline yazılı pay ihraç edilemez.
✅ Limited şirket paylarının devri genel kurul onayına tabidir.
Limited Şirketlerinde İki Organ Vardır
Genel Kurul
Kural olarak tüm pay sahiplerinin temsil edildiği, şirkete dair önemli bazı kararları almaya (örn; esas sözleşmenin değiştirilmesi, yönetim kurulunun seçilmesi, denetçinin seçilmesi, feshi, vb.) münhasıran yetkili olan organdır
Yönetim Kurulu
Temel olarak şirketin yönetimi ve temsili ile görevli olan organdır. Şirketin tek müdürünün olması mümkündür. En az birinin şirket ortağı olması ve Türk vatandaşı olması ve Türkiye’de yerleşik olma şartı bulunmamaktadır.
Limited Şirketlerinin Diğer Ülkelerdeki İsimleri
Kollektif Şirket
✅ Kollektif şirket en az iki ortakla kurulur.
✅ Kollektif şirkete yalnızca gerçek kişiler ortak olabilir.
✅ Şirketin ortakları, şirket alacaklılarına karşı ikinci dereceden sınırsız sorumludur.
✅ Şirket ortaklarından her biri ayrı ayrı şirketi yönetme hakkını ve görevini haizdir. Ancak, şirket sözleşmesiyle veya ortakların çoğunluğunun kararıyla yönetim işleri ortaklardan birine, birkaçına veya tümüne verilebilir.
✅ Kollektif şirketlerde sermaye şartı yoktur.
Şahıs Şirket
✅ İki çeşit komandit şirket vardır; adi komandit şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket.
✅ Adi komandit şirket bir şahıs şirketidir, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket ise sermaye şirketidir.
✅ Komandit şirketin en önemli özelliği sınırlı ve sınırsız sorumlu ortakları bir arada barındırmasıdır. Bazı ortaklar sınırlı, bazı ortaklar sınırsız sorumludur.
✅ Komandit şirket, biri komandite (sınırsız sorumlu) ortak, biri komanditer (sınırlı sorumlu) ortak olan en az iki kişi tarafından kurulabilir. Komandite ortaklar yalnızca gerçek kişi olabilir. Komanditer ortaklar gerçek veya tüzel kişi olabilir.
✅ Komandite ortağın sorumluluğu kollektif şirket ortağı gibidir. Alacağını şirketin malvarlığından karşılayamayan alacaklılar, komandite ortaklara başvurabilir. Komandite ortaklar şirketi yönetirler.
✅ Komanditer ortakların sorumluluğu koyduğu veya taahhüt ettiği sermaye miktarı ile sınırlıdır. Komanditer ortaklar şirketi yönetemez.
Kooperatif
✅ Kooperatif şirket, şahıs şirketi veya sermaye şirketi olmamakla beraber sayılan diğer şirketler gibi bir ticaret şirketidir.
✅ Kooperatifler, ortakların belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklardır.
✅ Kooperatif, özel türler saklı kalmak kaydıyla en az yedi ortakla kurulur.
✅ Yönetim kurulu Türk vatandaşı olan ve Kanunda aranan diğer şartları taşıyan gerçek veya tüzel en az üç kişiden oluşur. Yönetim kurulu üyeleri en çok dört yıl için seçilebilirler. Ana sözleşmede aksine hüküm yoksa tekrar seçilebilirler.
✅ Her ortak en az bir, en fazla beş bin pay taahhüt eder. Bir ortaklık payının değeri 100 Türk Lirası’dır.
✅ Ana sözleşmede hüküm bulunması kaydıyla, kooperatif alacaklılarına karşı ortakların ikinci dereceden sınırsız sorumlu olacağı ya da taahhüt ettikleri sermaye payından fazla belirli bir miktara kadar sınırlı sorumlu olacağı kararlaştırılabilir.
✅ Genel kurul tarafından en az bir yıl için, kooperatifin denetleme organı olarak bir ya da daha fazla denetçi seçilir. Denetçilerin yönetim kurulu üyesi olma şartlarını taşıması gerekir.
✅ Kooperatif genel kuruluna, genel kuruldan üç ay öncesinde ortak olmayanlar hariç tüm ortaklar katılabilir. Yapı kooperatiflerinde bu şart aranmaz.
